AMD Kaveri A8-7600 APU - Test

Technologia APU od AMD - połączenie CPU i GPU w jednym chipie - jest znana jako dobra oferta dla mniej zaawansowanych konfiguracji przystosowanych do gier, lecz o wynikach znacząco lepszych niż odpowiedniki Intela, zazwyczaj przy konkurencyjnej cenie. Tymczasem w ostatnich miesiącach technologia ta znacząco się rozwinęła. Wraz z nadejściem Xbox One i PlayStation 4, APU zdefiniowały nową generację konsol, a odpowiednik na PC - o nazwie Kaveri - obiecuje kompletną rewolucję w sposobie komunikacji między CPU a grafiką, w sposób nieosiągalny dla konwencjonalnych komputerów.

Ta kluczowa technologia nosi nazwę HSA - Heterogenous System Architecture - i wykorzystuje unikalną obecnie zdolność do współdzielenia tego samego zakresu pamięci przez jednostki obliczeniowe głównego procesora i GPU, pozwalając na wykonywanie pracy w tandemie, bez potrzeby przenoszenia danych w obie strony przez ograniczone interfejsy. To ekscytująca propozycja, umożliwiająca aplikacjom łatwe wykorzystanie słabych i silnych stron w architekturach CPU i GPU, bez relegowania jednego podzespołu do „mniej ważnego” statusu.

Najbardziej w HSA imponuje jednak fakt, że cała ta kooperacja jest całkowicie niewidzialna dla oprogramowania - API samo zajmuje się wszystkimi operacjami. Rezultaty to jak na razie obiecujące dema, ale dopiero w nieco odleglejszej perspektywie owo HSA może zacząć odgrywać większą rolę w codziennych operacjach. Największe rozczarowanie podczas recenzowania Kaveri wiąże się z faktem, że najbardziej ekscytujące elementy mają obecnie mało wspólnego z grami czy ogólnie pojętą pracą przy komputerze.

Kaveri ma jednak nadal sporo do zaoferowania, zwłaszcza przyjazne dla graczy ulepszenia, takie jak integracja z architekturą GCN (Graphics Core Next), a co za tym idzie - wsparcie dla API Mantle. Do tego dochodzi dedykowany układ TrueAudio, który w opinii AMD może znacząco odciążyć procesor podczas wymagających operacji, takich jak choćby generowanie pogłosu. Dokonano także zmian w samej architekturze, gdzie miejsce Piledriver zajmuje nie mniej imponująco nazwany Steamroller z ubiegłego roku. Wprowadzono lepszą wydajność przy mniejszym zapotrzebowaniu na prąd. Testowane przez nas A8-7600 może działać nawet na mizernym 45 W, nadal zapewniając podstawową konfigurację dla gier, a w BIOS-ie znaleźć można także opcję 65 W, która zwiększa częstotliwości CPU (GPU pozostaje jednak bez zmian). Podczas wymagającego testu w Metro: Last Light osiągnęliśmy 90 W w całym systemie, co jest całkiem imponujące (korzystaliśmy z opcji 65 W).

W jakim stopniu taki system może poradzić sobie z grami? Czy obsłuży najnowsze i najlepsze tytuły? AMD celuje w rozdzielczość 1080p przy 30 FPS, ale poprzednie APU czuły się lepiej w zakresie 720p/768p. Nawet w obliczu usprawnień w stosunku do ubiegłorocznych chipów Trinity i Richland, stabilne zapewnienie takiej płynności wymagałoby w naszej opinii znaczącego skoku mocy. Ciekawą opcją w A8-7600 jest właśnie możliwość przełączania miedzy 45 W/65 W, więc decydujemy się na tę drugą opcję, by zapewnić jak najwięcej mocy obliczeniowych w CPU. Ogólnie Kaveri oferuje całkiem imponujące wyniki, ale nasze testy w Battlefieldzie 4 na średnich detalach demonstrują, że zapewnienie stabilnej rozgrywki przy rozdzielczości HD to nadal pieśń przyszłości. Przy bardziej wymagających tytułach 720p/768p pozostaje w sferze możliwości, a w zanadrzu mamy wystarczająco dużo mocy, by podwyższyć detale ponad to, co zobaczymy w tych samych grach na Xboksie 360 i PlayStation 3.

Battlefield 4: Kaveri A8-7600 720p vs. 1080p Medium Settings Frame-Rate Tests

Trzeba przyznać, że BF4 to wymagający pod względem technicznym tytuł - zwłaszcza oskryptowana scena na lotniskowcu, dlatego też korzystamy z naszego standardowego zestawu testów, by ocenić nowe APU. Wybranie odpowiedniego kontekstu dla wyników było jednak sporym wyzwaniem. Dokładnie 384 procesorów przesyłu w A8-7600 to w końcu dokładnie połowa Xbox One, podczas gdy częstotliwość limitowana jest do 720 MHz w porównaniu z 853 MHz na nowej konsoli Microsoftu. Mamy więc do czynienia z czymś w rodzaju przejścia pomiędzy nową i starą generacją.

Największym problemem dla Kaveri jest jednak brak dostępu do szybkiej pamięci GDDR5 RAM. Do wykonywania zadań graficznych wykorzystywany jest DDR3 RAM z płyty głównej, nie gwarantujący po prostu tego samego poziomu przepustowości. Pojawiają się głosy, że AMD planuje wypuszczenie na rynek potężnego APU na PC, bazującego na architekturze PS4/Xbox One, ale w obliczu braku GDDR5 lub odpowiednio szybkiego odpowiednika nie ma to po prostu większego sensu - dane nie krążyłyby wystarczająco szybko. DDR3 dostępne jest jednak w wielu wariantach: im szybsze, tym lepiej poradzi sobie Kaveri. AMD nie oszczędzało na wysyłanym systemie, ładując do niego modele dla entuzjastów - 2133 MHz.

Poza standardowymi benchmarkami spędziliśmy też nieco czasu z grami, zwłaszcza z Tomb Raider. Na średnich detalach zabawa w 1080p była praktycznie niemożliwa, podczas gdy 1600×900 daje wydajność porównywalną z konsolami. Warto też wspomnieć o spadkach w liczbie klatek podczas wyświetlania efektów mocno związanych z wodą (lub przezroczystością w innej formie). W skrócie, nawet przy 2133 MHz RAM nadal walczymy nieustannie z ograniczeniami pamięci.

Aby sprawdzić działanie A8-7600 w różnych warunkach, włączamy te same tytuły na szeregu rozdzielczości: 1280×720, 1600×900 i 1920×1080. W przypadku Sleeping Dogs nie było mowy o 1080p, co sugeruje, że niższe rozdzielczości są koniecznością we wszystkich współczesnych produkcjach. Wydaje nam się, że 1600×900 daje radę, ale - bez niespodzianki - najlepsze wyniki we wszystkich grach notujemy w 720p - nawet Tomb Raider na wysokich detalach uzyskuje w tym rozmiarze stabilną płynność na zadowalającym poziomie. Wydaje się niemal, że to komputer wysokiej klasy, tylko z rozdzielczością Xboksa 360.

„Limitowane zasoby GPU i stosunkowo wolny RAM-u ograniczają potencjał Kaveri, ale mądre korzystanie z ustawień i realistyczna rozdzielczość skutkują dobrymi rezultatami.”

AMD Kaveri A8-7600 Medium Settings 720p/900p/1080p Gaming Benchmarks

W teorii Kaveri wygląda więc względnie dobrze, ale intryguje nas jedna kwestia: APU od AMD skierowane są do mniej rozbudowanych konfiguracji dla graczy, ale jednostka testowa zawiera wysokiej klasy pamięć, podczas gdy na rynku w tej klasie znajduje się częściej RAM 1600 MHz. Ceny pamięci podskoczyły w ostatnim czasie, a najlepsze kwoty znaleźć można najczęściej dopiero przy starszych dostawach 1333 MHz. Obawiamy się, że recenzja nie będzie miarodajna dla prawdziwych warunków, ponieważ tańsze komputery do gier rzadko zawierają RAM z górnej półki

Wkraczamy więc do BIOS-u, zmieniając taktowanie na 1333 MHz, 1600 MHz i 1866 MHz, starając się odwzorować działanie bardziej realistycznych modułów. Następnie ponownie włączamy test w 720p, notując różnice w wydajności.

Doznajemy olśnienia. Przejście z 2133 MHz na 1866 MHz wiąże się z minimalnym spadkiem - około 7 procent - ale ta liczba staje się już dwucyfrowa przy zmianie z 1866 MHz na 1600 MHz, i ponownie przy zejściu na 1333 MHz. Porównując najszybszą i najwolniejszą pamięć, 1333 MHz DDR3 w dwóch kanałach oferuje wyniki o około 78 procent gorsze niż najmocniejsza wersja i całkowicie odmienne wrażenia z rozgrywki.

Do włączenia trybu dual-channel w pamięci RAM potrzeba oczywiście dwóch modułów o takiej samej prędkości. W przeciwnym razie rezultaty są jeszcze gorsze, na dobrą sprawę niweczące pracę APU. Dwie kości RAM-u to już niemal standard w PC, ale przy okazji innych testów stwierdziliśmy niedawno, że korzystanie z jednego modułu nie ma istotnego wpływu na płynność w grach w tradycyjnej konfiguracji z dedykowaną kartą graficzną. GDDR5 zdaje się być dużo, dużo ważniejszym elementem w PC przeznaczonym do gier, nie pojedynczy czy podwójny kanał pamięci i jej prędkość.

„Przepustowość pamięci jest dla Kaveri bardzo ważna, co może być problem w przypadku zakupu tego budżetowego procesora, parowanego zapewne z wolniejszymi modułami DDR3.”

AMD Kaveri A8-7600 DDR3 Bandwidth 720p Medium Settings Benchmarks

Ogólnie wyniki testów nie są złe, biorąc pod uwagę cenę A8-7600 oraz mały apetyt na prąd. Dzięki sterownikom 14.1 od AMD sprawdzamy jeszcze Mantle, gwarantujące zauważalny przyrost wydajności w Battlefieldzie 4, o ile nie włączymy synchronizacji pionowej. Gra zdaje się mocno nie zgadzać z tą opcją, rujnując płynność w porównaniu ze standardowym trybem DirectX 11.

AMD Kaveri A8-7600 APU - werdykt Digital Foundry

Wraz z nadejściem Kaveri spoglądamy na rewolucję w stosunkach między CPU i GPU, a zastosowanie HSA sugeruje, że coraz bliższa jest rzeczywistość, w której aplikacje automatycznie alokują zadania w jednostkach obliczeniowych najlepiej przystosowanych do ich realizacji. AMD musiało od czegoś zacząć, by przygotować platformę dla deweloperów, ale obecnie bardzo mało jest oprogramowania pozwalającego na przeprowadzenie sensownych testów technologii w grach lub podczas codziennej pracy przy komputerze. Możemy oczywiście oczekiwać, że ten stan rzeczy się zmieni, ale obecnie musimy oceniać Kaveri w standardowych zastosowaniach i grach, gdzie znajdujemy interesujące wyniki.

Po pierwsze, AMD w magiczny chyba sposób dostosowało rdzenie Steamroller do korzystania z 45W i 65W, oferując dobrą wydajność w porównaniu z bardziej wymagającymi pod tym względem poprzednikami. Nie ma tu mowy o pokonaniu potworów Intela pod względem maksymalnej wydajności, ale znaleziono odpowiedni balans. Po drugie, przejście na architekturę GCN w grafice to wyraźnie krok we właściwym kierunku, ponownie podsumowany świetną efektywnością w porównaniu z ubiegłorocznymi APU. Nadal jesteśmy jednak przy poziomie wstępnym dla gier - 720p i 900p stanowią idealny kompromis pod względem jakości obrazu i liczby klatek na sekundę. 1080p to marzenie, którego w przypadku nowych produkcji raczej nie da się zrealizować - choć dodatkowe jednostki obliczeniowe w dużo droższym A10-7850K mogą zrobić różnicę.

„API Mantle daje zauważalny wzrost w Battlefieldzie 4, o ile Kaveri połączymy z porządnym GPU. Na ograniczonym układzie graficznym w APU notujemy marginalne przyrosty.”

Z jednej strony, PC z Kaveri oferuje potencjalnie wysoką wartość. Zakładając, że 119 dolarów przełoży się w Polsce na rozsądną kwotę, na dobrą sprawę otrzymujemy wydajność Core i3, razem z przyzwoitą grafiką do zestawu. Jednak przy obecnym stanie technologii APU, poważni gracze natrafią na limitacje w CPU lub w GPU, a możliwości aktualizacji są niejasne. W przypadku CPU na dobrą sprawę jesteśmy zablokowani do premiery nowego modelu APU, bez możliwości zakupu alternatywnych wersji z większą liczbą rdzeni na tę platformę.

Jeśli - co jest wielce prawdopodobne - natrafimy na ograniczenia GPU, oczywistym rozwiązaniem wydaje się zakup dedykowanej karty graficznej, ale przy przejściu na zbyt potężny model zacznie nas limitować niemożliwe do aktualizacji CPU. Platforma AM3+ od AMD lub socket 1150 on Intela oferują po prostu dużo więcej opcji. Nie zdołaliśmy przetestować hybrydowego Crossfire, gdzie użytkownicy dodają karty do APU, ale historycznie nie dawało to spektakularnych rezultatów. Aby zobaczyć konkretne zmiany w grafice, na dobrą sprawę zastąpić trzeba GPU z APU dedykowaną kartą, co jest chyba marnowaniem silikonu. W skrócie, Kaveri to na pewno król własnej niszy, ale nie jest platformą dla graczy, którzy planują przekroczyć liczby umieszczone w testach powyżej.

Z wielu powodów Kaveri jest początkiem czegoś nowego i ekscytującego. Można tu znaleźć wiele z innowacji wprowadzonych w nowej generacji - adresowanie tego samego zakresu pamięci przez GPU i CPU, do tego dedykowany dekoder audio i obiecujące HSA. Zbudowano fundamenty pod coś wyjątkowego, ale musimy poczekać jeszcze generację lub dwie, by technologia stanęła na nogi. W międzyczasie otrzymujemy platformę do gier z niskiej półki, ze zbyt wieloma ograniczeniami.