Core i7 - jaki jest najszybszy procesor do gier?

To była wyłącznie kwestia czasu. Kiedy w ubiegłym roku wzięliśmy pod lupę oparty na Skylake'u procesor i7 6700K od Intela, wychwalaliśmy jego zdumiewającą wydajność w grach. Połączenie zmian w architekturze procesora oraz większa przepustowość zaowocowały namacalnie szybszą, bardziej jednolitą rozgrywką. Nie mieliśmy jednak dostępu do Core i7 5820K - sprzętu co prawda starszej generacji, za to wyposażonego w sześć rdzeni, dwa więcej niż ma 6700K. Przez długi czas zastanawialiśmy się, które CPU jest szybsze i jak na ich tle wypada przepotężne, wycenione na 1000 dolarów ośmiordzeniowe i7 5960X. Ale dzisiaj już wiemy.

Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że zwycięzcę moglibyśmy wyłonić na podstawie samej specyfikacji. 5820K i 5960X oparto na nieco już przestarzałej technologii Haswell (tzw. Haswell-E), względem której X99 oferuje wiele zaawansowanych opcji. I nie chodzi wyłącznie o kompatybilność z nowinką technologiczną w postaci pamięci DDR4, ale też funkcjonalność czterokanałową (Skylake wykorzystuje dwa kanały).

X99 gwarantuje też wyższą przepustowość PCI Express, a co za tym idzie, pełną, szesnastokrotną przepustowość dla każdego z trzech bądź czterech GPU połączonych przez SLU/CrossFire. W przypadku połączenia dwóch kart, Skylake rozdziela przepustowość między dwa kanały 8x, a opcja współpracy trzech kart jest dostępna tylko na najbardziej zaawansowanych technologicznie płytach głównych.

Jak widzimy, na papierze sprawa jest niemalże rozstrzygnięta. Większa moc przerobowa, większa przepustowość oraz elastyczność, kiedy podłączamy dwie lub trzy karty graficzne. Nie bez powodu za X99 zapłacimy więcej - rozwija skrzydła w połączeniu z czterema kośćmi RAM, a płyta główna też swoje kosztuje. Tyle że cena, jaką Intel zaśpiewał sobie za Core i7 5820K naprawdę daje do myślenia. Cena tego sześciordzeniowca oscyluje w granicach 1720-1800 zł, czyli niewiele więcej niż i7 6700K. Dodajmy, że przez pierwszych kilka miesięcy obecności Skylake'a na rynku, kiedy pojawiły się problemy z jego dostępnością, 5820K można było kupić jeszcze taniej.

Ale czy jest szybszy? Do testów posłużą nam cztery różne benchmarki. Żeby zminimalizować ryzyko, że GPU utrudni ocenę faktycznego potencjału CPU, posłużymy się podkręconym Titanem X. Benchmarki odpalamy w 1080p na ustawieniach ultra (albo im odpowiadających). Pomiary wykonaliśmy: 1) na ustawieniach fabrycznych, 2) po podkręceniu - ale w granicach rozsądku.

W przypadku Core i7 6700K doszliśmy do stabilnego 4,6 GHz przy napięciu 1,4 V. Rdzenie Haswell-E są większe, ale i tak przy napięciu 1,3 V udało nam się wycisnąć 4,6 GHz na 5820K oraz 4,4 GHz na 5960X. Należałoby też nadmienić, że CPU mają różne limity - ale chyba każdy model procesora pozwala dobić do 4,4 GHz. Żeby utrzymać temperaturę pod kontrolą posłużyliśmy się Corsair H100i GTX z chłodzeniem wodnym.

Oczywiście braliśmy też pod uwagę scenariusz, że w połączeniu z tak potężnymi procesorami to GPU okaże słabość - dlatego przeprowadziliśmy drugą turę testów, w których CPU sparowaliśmy z dwiema kartami GTX 980. Benchmarki odpalaliśmy na świeżutkim Windows 10, a RAM-u użyczyła nam firma Corsair (4x 4GB 3000 MHz DDR4). Co ciekawe, kiedy na X99 odpaliliśmy XMP (Extreme Memory Profile), powitał nas komunikat o niedozwolonym podkręceniu CPU i byliśmy zmuszeni do podkręcenia RAM-u do 3200MHz. To i tak pikuś, biorąc pod uwagę gigantyczną przepustowość X99.

Core i7 6700K vs 5820K vs 5960X CPU Face-Off: Which Is Best For Gaming?

Wyniki okazały się zarazem zaskakujące i rozczarowujące - wychodzi bowiem na to, że mało która gra wykorzystuje pełny potencjał ośmiordzeniowego i7-5960X. Ogólnie rzecz biorąc, wyniki tego CPU są wprost proporcjonalne do taktowania, a nie liczby rdzeni. A to oznacza, że pod względem wydajności procesor za 1000 dolarów idzie łeb w łeb z dużo tańszym 5820K. Ale chyba jeszcze większe zdziwienie budzą wyniki 6700K. Na ustawieniach fabrycznych to CPU może śmiało stawać w szranki z dwoma procesorami z wyższej półki cenowej. Po podkręceniu wygrywa z konkurencją we wszystkich grach z wyjątkiem jednej - Crysisa 3 (tutaj najszybszy okazał się 5960X).

Największym zaskoczeniem okazał się Far Cry 4, w którym Skylake rozłożył na łopatki oba czipy na architekturze Haswell-E. Gra wykorzystuje jeden-dwa rdzenie, żeby zasilić pozostałe, czego efektem jest 20-klatkowa przewaga nad 5820K. Co ciekawe, 5820K, które podkręciliśmy zaledwie o 200 MHz, gwarantuje rozgrywkę o 10 klatek na sekundę płynniejszą, niż ośmiordzeniowe 5960X. Ale nie brakuje innych, równie intrygujących niespodzianek - choć wąskim gardłem Assassin's Creed Unity okazało się być GPU (tutaj nawet podkręcanie nic nie dało), Skylake i tak wycisnął z gry dodatkowe pięć klatek przewagi. Wygląda na to, że szybsza architektura pozwala efektywniej niż podkręcanie zegarów wykorzystać zasoby GPU.

Pozostałe wyniki mieszczą się w granicach błędu statystycznego - żaden z procesorów nie zdobył zdecydowanej przewagi. W większości testów różnice między nimi były minimalne - oczywiście z wyjątkiem Far Cry 4, w którym Skylake w pełni zasłużenie zdobył laur zwycięzcy. Możemy jednak śmiało założyć, że benchmarki nie mówią nam całej prawdy. Za przykład niech posłuży Crysis 3: na ustawieniach bardzo wysokich i w 1080p połączenie 6700K i Titana X albo GTX 980 nie wystarcza - zwłaszcza tam, gdzie pojawia się więcej roślinności, a CPU osiąga granicę wydajności. Za to dużo lepiej radzą sobie 5820K i 5960X.

W benchmarkach Śródziemie: Cień Mordoru, Assassin's Creed Unity oraz Crysis 3 zbieżność czasu wyświetlania klatek na ekranie sugeruje, że problem stanowi GPU. Z tego powodu - żeby podnieść graficzną poprzeczkę i zmusić CPU do większego wysiłku - powtórzyliśmy testy uzbrojeni w dwie sztuki GTX 980.

Choć w testach używamy SLI, w rozdzielczości 1080 wysokiej klasy pecet z kilkoma GPU nie ma wiele do zaoferowania w co bardziej wymagających tytułach. Co więcej, porównując Titana X z dwoma GTX 980 dostrzegliśmy nawet nieznaczne spadki wydajności (może winne jest większe obciążenie CPU spowodowane zasilaniem dwóch kart?). Oczywiście w Śródziemie: Cień Mordoru i Assassin's Creed Unity różnica jest widoczna, ale jednolite wyniki sugerują, że GPU nie pozwala CPU rozwinąć skrzydeł.

Pomimo faktu, że X99 pozwala każdej karcie na wykorzystanie pełnej przepustowości (16x) PCI Express, to Skylake z 8x na GPU wygrywa wszystkie testy, zarówno na ustawieniach fabrycznych, jak i po podkręceniu, co jednoznacznie wskazuje, że kluczową rolę odgrywają architektura i częstotliwość taktowania. Fakt, że procesory lepiej sprawują się na ustawieniach fabrycznych nie powinien dziwić - XMP pozwala na odpalenie na większości płyt głównych trybu „Intel turbo” i podbić taktowanie wszystkich rdzeni do 4,2 GHz względem 3,6 GHz na 5820K oraz 3,5 GHz na 5960X. Z kolei podkręcony Skylake kolejny raz pręży muskuły i wychodzi obronną ręką nawet z testu Crysisa 3, w którym 5060X wygrało nieznaczną przewagą z 6700K w teście na pojedynczym GPU. Również Grand Theft Auto 5 pokazuje bardzo zbliżone wyniki.

Wnioski nasuwają się same - fakt, że niemal wszystkie nowe gry wykorzystują minimum osiem wątków sprawia, że lepiej działają na procesorach z serii i7 niż na i5 - a w przypadku architektury Skylake, na i5 6600K. Ale kiedy zabieraliśmy się do testów, byliśmy przekonani, że ośmiowątkowiec czymś nas zaskoczy. Przebłyski tego potencjału widać w Crysis 3 i Grand Theft Auto 5, ale zdarza się to rzadko i ogólnie rzecz biorąc starsze CPU przegrywają z jednordzeniową, za to nowocześniejszą i po prostu potężniejszą architekturą. Krótko mówiąc, technologia, która zapewniła Intelowi przewagę nad AMD na polu CPU, tym razem uderzyła w efektywność ich własnych procesorów wielordzeniowych.

We wszystkich testowanych grach - z wyjątkiem jednej - wszystkie procesory poradziły sobie z utrzymaniem płynności animacji na poziomie powyżej 60 klatek na sekundę. Wyjątek stanowi GTA5, ale zmniejszenie dystansu renderowania błyskawicznie rozwiązało problem. Niemniej nie udało nam się osiągnąć płynnych 120 klatek przy zachowaniu wysokiej jakości grafiki na monitorze obsługującym wyższą częstotliwość odświeżania - ale ten temat rozwinęliśmy w osobnym tekście. Na tym polu przeszkodę stanowi CPU - a w zasadzie API oraz silniki gier. Komponenty komputera umożliwiają skalowanie ustawień, ale przypadek Titana X oraz GTX 980 połączonych przez SLI wyraźnie pokazuje, że nie wykorzystaliśmy ich pełnego potencjału. Żeby poznać faktyczną moc CPU, musimy wybrać najwyższą jakość efektów graficznych i rozdzielczość, ale nawet w 4K na przeszkodzie stoją inne komponenty.

GTX 980 Ti vs R9 Fury X SLI/CrossFire Face-Off

Intel Core i7 6700K to najszybsze CPU do gier

Na papierze Core i7 6700K jest najsłabszym z testowanych CPU. Wystarczy odpalić dowolny benchmark dla procesorów wielowątkowych i staje się jasne, że czipy Haswell-E rozkładają technologią Skylake na łopatki. Ale najwyraźniej w grach nie obowiązują te same zasady, ponieważ to 6700K oferuje najlepszy - naprawdę imponujący - stosunek ceny do wydajności.

Już wcześniej mieliśmy bardzo dobre zdanie o tym procesorze, a teraz, kiedy udowodnił swój potencjał w starciu z bardziej zaawansowanymi technologicznie CPU Intela, jeszcze bardziej zyskał w naszych oczach. Nie oznacza to bynajmniej, że 5820K i 5960X sobie nie radzą. Ale w wielu grach różnice między tymi trzema CPU są naprawdę znikome.

Oczywiście i7 5820K również ma wiele zalet. Świetnie sprawdza się w grach, oferuje solidną wydajność w porównaniu do 5960X i choć nie jest to najszybsze CPU na rynku, dodatkowa moc przerobowa przydaje się też do celów innych, niż granie. Kiedy Intel przysłał nam 5960K, początkowo nie wiedzieliśmy, co o nim myśleć - choć trzeba przyznać, że fajnie było odpalić jednocześnie Crysisa 3 i Battlefielda 4 na jednym komputerze - a jego osiem rdzeni bardzo przydaje się przy obróbce obrazu wideo.

Co prawda obecnie Skylake jest najlepszym procesorem do gier, ale nie zwiastuje końca X99. Jeszcze w tym roku firma zaprezentuje architekturę Broadwell-E oraz czipy, które zastąpią 5820K oraz 5960X. A biorąc pod uwagę, jak zbliżoną wydajność mają ich CPU, fajnie będzie porównać je z następcami...