Radeon HD 7990 - Test

Oto karta, która deklasuje GTX Titan Nvidii w praktycznie każdym teście wzorcowym (benchmarku) i teście płynności animacji. Radeon HD 7990 - „Malta” - osiąga te nieprawdopodobne wyniki, dzięki połączeniu dwóch wysokiej klasy chipów graficznych „Tahiti” (o częstotliwości taktowania przekraczającej 1GHz) i dorzuca do tego superszybką pamięć GDDR5 (6.5GHz). To jak dwa Radeony HD 7970 GHz Edition - wydajność obliczeniowa takiego połączenia jest fenomenalna.

Dlaczego zatem konkurencyjne karty Nvidii zyskały tak szerokie grono entuzjastów, a pojawienie się HD 7990 przeszło bez echa? Odpowiedź jest prosta. Zdublowanie mocy przerobowej objętości może wywindować na orbitę nie tylko benchmarki, ale i wyniki testów w grach, ale rzeczywistość niekiedy odbiega od tego, co sugerowałyby uzyskane rezultaty. Z tego powodu portale internetowe, specjalizujące się w testach sprzętu PC, diametralnie zmieniły sposób oceniania kart graficznych. Co prawda, słupki i liczba klatek na sekundę uzyskanych w pozbawionym kontekstu teście nie znikną od razu, ale nadszedł ten moment, gdy serwisy dla entuzjastów komputerów zaczęły akceptować znaczenie rzeczywistej wydajności kart w grach. Innymi słowy, jakość na ekranie zyskała przewagę nad cyferkami z benchmarków.

Sednem sprawy jest „microstuttering”, który objawia się tym, że choć karta graficzna wykonuje powierzoną jej pracę, to jednak dostarcza klatki animacji z różną częstotliwością. Przy wyłączonym v-syncu niektóre klatki pozostają na ekranie dłużej niż inne; niektóre pojawiają się tylko na chwilę, a są i takie, których - o dziwo - w ogóle nie uświadczymy na monitorze. Narzędzia do benchmarków - jak FRAPS - zliczają tylko liczbę wewnętrznie wygenerowanych klatek; nie mają możliwości śledzić latencji, gdy klatki są wysyłane na ekran. Nasze testy dowiodły, że kart jednochipowych nie dotyka ta przypadłość, ale problemy pojawiają się przy zestawach CrossFire/SLI i dwuchipowych konstrukcjach pokroju HD 7990 - a największe cięgi zbiera właśnie produkt AMD.

Kilka miesięcy temu AMD wypuściło nowe sterowniki mające rozwiązać ten problem, ale doszliśmy do wniosku, że wolimy sami przyjrzeć się rezultatom - i mieliśmy ku temu kilka powodów.

Po pierwsze, publikujemy recenzję kolejnej karty AMD, która w naszej opinii detronizuje Titana i postanowiliśmy sprawdzić, co jeszcze firma ma do zaoferowania - dlatego do testów wykorzystaliśmy HD 7990 i 7970 GHz Edition. Po drugie, chcieliśmy dowiedzieć się, czy nowe sterowniki rozwiązały problem nieregularnego wyświetlania klatek animacji, bo, i pozwolimy sobie tutaj na chwilę szczerości, idea dwóch wysokiej klasy Radeonów na jednej karcie zrobiła na nas niemałe wrażenie - sama frajda z oglądania tej karty w akcji musi być nieziemska. Niewielki wpływ na naszą decyzję mogła mieć też rychła premiera zoptymalizowanego pod karty AMD Battlefielda 4. Wreszcie, słuchając rozmów i czytając artykuły o doświadczeniach, jakie niosą ze sobą gry, zaczęliśmy się zastanawiać, jak te kontrowersje odbiją się na naszych testach wydajności - i to nie tylko na komputerach, ale i konsolach. Co prawda, zawsze bazujemy w nich na rezultatach widocznych na ekranie, ale każda okazja, by usprawnić swoją metodologię jest na wagę złota.

1 of 6

Caption

Attribution

W pierwszej kolejności zajmiemy się benchmarkami. W naszych recenzjach kart graficznych zawsze staramy się wyjaśnić, jakie parametry testujemy i dlaczego. Obecnie unikamy benchmarków pokroju 3DMarka i Unigine, wychodząc z założenia, że znacznie lepszym wyznacznikiem jest wydajność, jaką karta uzyskuje w grze - to na tym polu jest realnie wykorzystywana. Po drugie, ze względu na liczbę zmiennych odbijających się na wydajności, nie traktujemy tych benchmarków jako reprezentatywnych dla doświadczeń płynących z rozgrywki. Co prawda, obejmują analogiczne sytuacje, jednak wolimy stosować je do mierzenia relatywnej wydajności konkurujących ze sobą technologii graficznych w obrębie jednej, wymagającej gry.

Rezultaty testów po instalacji najnowszych sterowników są wręcz niewiarygodne - w wielu grach karta AMD uzyskuje wyniki do 30% lepsze niż Titan. Ponieważ jednak mówimy o rozwiązaniu dwuchipowym z mocno podkręconym zegarem, HD 7990 raczej nie trafi do czołówki kart najbardziej energooszczędnych. Testowana konstrukcja XFX pracuje stosunkowo cicho - dużo ciszej od Sapphire Vapor-X 7970 GHz Edition, którą kupiliśmy, by móc przedstawić wyniki karty z podwójnym GPU w określonym kontekście. Zużycie energii jest duże, ale jeśli kogoś stać na kartę za ponad 3000 złotych, to raczej nie zmartwi się wyższym rachunkiem za prąd.

Jedyny problem z tymi fenomenalnymi wynikami polega na tym, że nie można im do końca ufać. Obok rezultatów, jakie karta osiąga w 1080p i 2560x1440 znajdziecie analizę wydajności wideo, do której wykorzystaliśmy FCAT od Nvidii (zastąpił w naszych testach FRAPS-a). FCAT umieszcza na ekranie kolorowe słupki, co po podłączeniu urządzenia do zgrywania obrazu pozwala nam zarejestrować początek i koniec klatki. Zachęcamy do zapoznania się z wynikami testu dla gier Tomb Raider i Sleeping Dogs - dostrzegalne są w nich nagłe, niespodziewane spadki wydajności. Gdy do nich dochodzi, płynność animacji osiąga poziom jednochipowego 7979 GHz Edition. Praca wykonywana przez drugie GPU przepada - zajmując jedynie niewielki wycinek ekranu, co oznacza, że karta traci wtedy wszystkie atuty, za które użytkownik specjalnie dopłacił. By dowiedzieć się w jaki sposób tracicie tę wydajność, zajrzyjcie do ramki po lewej.

Crysis 3 on Radeon HD 7990: 1080p vs. 2560x1440 Frame-Rate Tests

Crysis 3: Radeon HD 7990 vs. GTX Titan vs. GTX 780 Frame-Rate Tests

Po przeanalizowaniu tych tak zwanych małych ramkek („runt frame”; nie wspominając o klatkach, które zostają całkowicie pominięte i nawet nie docierają na ekran), nasze oprogramowanie podało dość alarmujące wyniki wydajności. Niekiedy to nawet nie mikro-, a wręcz makro-judder. Rozwiązaniem, które automatycznie nasuwa się na myśl, jest włączenie v-syncu, zablokowanie liczby klatek na 60 i tym sposobem wymuszenie regularnego odświeżania, ale mamy wrażenie, że nasze uniwersalnie stosowane remedium się nie sprawdzi - spadki animacji poniżej ustalonego progu sugerują, że klatki dotrą, gdy będą na to gotowe i nie zamierzają dostosowywać się do wyznaczonego co 16.67ms pionowego odświeżania. I kolejny raz FCAT potwierdza, że klatki są wewnętrznie renderowane, ale po prostu nie docierają na ekran.

Tę zagadkę być może rozwiąże kolejny test - odpalenie Crysisa 3 na naszych preferowanych ustawieniach: z najwyższą jakością obrazu, tekstur i antyaliasingiem 2x SMMA. Choć moglibyśmy też zastosować multisampling, to jednak rozwiązanie wykorzystane w postprocessingu sprawdza się na tyle dobrze w wyższych rozdzielczościach, że wolimy zrezygnować z MSAA, które boleśnie odbiłoby się na płynności animacji. Wyniki okazują się znamienne. Zgodnie z oczekiwaniami, karta przebija wydajnością Titana, jednak sporadycznie zdarzają się spadki płynności przywołujące na myśl poziom 7970 GHz Edition.

Z drugiej strony należy podkreślić, że w niektórych grach łatka AMD przynosi spodziewane rezultaty. Spośród testowanych gier BioShock Infinite i Metro: Last Light działały pod CrossFire bez niepożądanych efektów ubocznych. Jakość rozgrywki przebijała tę z GTX Titana i GTX 780, nie niosąc przy tym żadnych negatywnych efektów - jak należałoby się spodziewać po karcie o takiej specyfikacji.

1080p Radeon HD 7990 vs. GTX Titan/780/HD 7970 GHz Edition Benchmark Tests

Dla jasności: wszystkie testy wykonano po zainstalowaniu najnowszych sterowników AMD z 18 września - czyli kilka miesięcy po komunikacie, że problemy z przeskakiwaniem klatek zostały rozwiązane. Jesteśmy skłonni uwierzyć, że sytuacja się poprawiła, ale problem jest na tyle uciążliwy, że zmusił nas do przemyślenia rekomendacji karty. Sugerując się sumą pieniędzy, jakie klient ma wyłożyć na HD 7990, spodziewalibyśmy się stałego poziomu wydajności. To mocna karta, ale nagłe spadki animacji do poziomu kart z pojedynczym GPU naprawdę irytować. Po przepięciu Radeona do innego peceta, odnotowaliśmy analogiczne problemy w benchmarku Sleeping Dogs - ale z wariacją w tej samej lokacji dotyczącą częstotliwości nagłych spadków wydajności.

Chociaż wątpimy, by większość naszych czytelników dysponowała budżetem pozwalającym na zakup HD 7990, problem jest o tyle istotny, że może dotknąć również innych konfiguracji CrossFire. Załóżmy, że kupujemy HD 7850, kartę plasującą się w czołówce pod względem stosunku wydajności do ceny. Może chodzi nam po głowie, by dokupić drugą kartę, zamiast sprzedawać starą i inwestować w nowe, lśniące GPU. Na papierze benchmarki CrossFire sugerują wyraźną poprawę wydajności, ale w praniu może okazać się, że jest inaczej.

Choć problem z microstutterem nie został do końca rozwiązany, bardzo cieszy fakt, że jego identyfikacja przeniosła punkt ciężkości ze słupków i wykresów charakterystycznych dla dzisiejszych recenzji pecetowych GPU na to, czego doświadczają gracze. Takie podejście stosujemy w Digital Foundry od 2008 roku, ale testy przeprowadzone na HD 7990 udowodniły, że nie dysponujemy narzędziami adekwatnymi do problemu. Co prawda, rezultaty można poniekąd wywnioskować z wykresu renderingu, ale to wartości uśrednione - te równie nagłe, co przelotne spadki wydajności nie są oddane tak dokładnie, jak powinny.

"Choć problem z microstutterem nie został do końca rozwiązany, bardzo cieszy fakt, że jego identyfikacja przeniosła punkt ciężkości na to, czego doświadczają gracze."

2560x1440 Radeon HD 7990 vs. GTX Titan/780/HD 7970 GHz Edition Benchmark Tests

Wyniki odbiją się też na testach konsolowych. Weźmy na przykład Resident Evil: Revelations - na PS3, 360 i WiiU otrzymujemy wynik w granicach 30 klatek na sekundę, ale na konsoli Nintendo zauważymy sporadyczne przeskakiwanie klatek. Efektem tego jest juddering nieobecny w pozostałych wersjach gry - a jedyną wskazówką, że coś jest nie tak, są fluktuacje w wykresie średniej płynności animacji. Naszym celem jest wykorzystanie dokonywanego w czasie rzeczywistym pomiaru płynności, który pozwoli nam przedstawić wyniki czytelnikom. Obecnie pracujemy nad rozwiązaniem, które mamy nadzieję wprowadzić, zanim zaczniemy w listopadzie analizować wydajność gier na konsole nowej generacji.

Radeon HD 7990: werdykt Digital Foundry

Czy AMD rozwiązało problem ze sterownikami? Problem, który popsuł im reputację w środowisku pecetowych entuzjastów? Nasze testy wykazały, że wiele gier działa jak należy, ale przy niektórych natknęliśmy się na sporadyczne problemy. Gdy wydajemy tak niebagatelną sumę na kartę graficzną, powinna nam towarzyszyć pewność, że w zamian otrzymujemy stałą wydajność we wszystkich grach. Póki co, rzeczywistość odbiega od założeń, przez co trudno jest polecić Radeona HD 7990, gdy na rynku dostępne są karty z pojedynczym GPU. Jeśli dysponujemy odpowiednim budżetem, GTX 780 wydaje się oczywistym wyborem, ale wkrótce możemy spodziewać się kolejnej karty z najwyższej półki od AMD.

Gwoli sprawiedliwości trzeba powiedzieć, że choć HD 7990 nie do końca spełniło nasze oczekiwania, to jednochipowy Radeon HD 7970 Ghx Edition okazał się świetną kartą - wystarczająco potężną, by z powodzeniem stawić czoła GTX 770. Po przegranej potyczce z GTX 680 i technologią Kepler od Nvidii, widzimy, że AMD udało się zachować konkurencyjność na polu kart z pojedynczym GPU poprzez dynamiczne aktualizowanie sterowników i podkręcanie zegarów modeli podstawowych. Na potrzeby testu HD 7990 zakupiliśmy HD 7970 GHz Edition, ale jeśli przyjrzeć się wynikom testów płynności animacji i tabelom benchmarków (którym akurat tutaj można zaufać), łatwo zauważyć, że karta stanowi zdrową konkurencję dla GTX 770.

„Póki co, rzeczywistość odbiega od założeń, przez co trudno jest polecić Radeona HD 7990, gdy na rynku dostępne są karty z pojedynczym GPU.”

Warto zaopatrzyć się w nią na serwisach aukcyjnych albo kupić używaną - wydatek rzędu ok. 1100 zł będzie w pełni uzasadniony. Cena nowej karty również spada - zapewne dlatego, że wkrótce możemy spodziewać się jej następczyni. I to pomimo faktu, że nie uświadczymy w niej nowej technologii. To wciąż będzie AMD Graphics Core Next, co oznacza, że zmiany w wydajności bardziej będą przypominać drobne kroczki niż skok naprzód. Takie karty jak HD 7950, 7970 i GHz Edition bez wątpienia nadal będą godne polecenia, a do tego potanieją - HD 7850 sięgnęło progu ok. 900 zł, co daje fantastyczną jakość w stosunku do ceny.

Warto też zwrócić uwagę na fakt, że AMD wyposaża swoje karty z wyższej półki w co najmniej 3GB RAM-u - a im więcej GGDR5 mamy pod ręką w erze konsol nowej generacji, tym lepiej. Zwróciliśmy na to uwagę jakiś czas temu, przy okazji recenzji Radeona HD 7950. Na dokładkę, z istniejącymi kartami opartymi na architekturze GCN będzie też współpracować potencjalnie rewolucyjne nowe API od AMD - Mantle. Biorąc pod uwagę, że Xbox One kosztuje $499/£430 (ok. 2 tys. zł), za tę samą cenę mamy możliwość zbudować całkiem wydajnego peceta.

Chociaż czujemy się nieco rozczarowani faktem, że HD 7990 nie oferuje jakości rozgrywki, jaką sugeruje specyfikacja karty, i nie możemy jej z czystym sumieniem polecić, to jednak stosunek jakości do ceny innych kart z linii GCN nieustannie rośnie i jeszcze zyska, gdy AMD przedstawi swoje nowe modele.