Europa Universalis IV - Punkty władzy, stabilność i prestiż

Na czele każdego państwa stoi jakiś przywódca - w zależności od naszego ustroju, religii oraz grupy kulturowej będzie to król, cesarz, sułtan, wódz, doża, chan, kniaź lub jeszcze inny władca. Kluczowym zagadnieniem dla każdej głowy państwa są jej wrodzone przymioty, opisane za pomocą trzech współczynników: administracji, dyplomacji oraz wojskowości.

Punkty władzy

W przypadku republik przy każdych wyborach możemy wybrać kandydata o ustalonych z góry statystykach, ale wszystkie pozostałe ustroje muszą zdać się na losowy rzut kością. Kiedy władca staje na czele państwa, jego współczynniki są co miesiąc dodawane do ogólnej puli punktów władzy, którymi dysponuje państwo.

• Administracja - odpowiada za spójność wewnętrzną kraju, jego dobrobyt i długofalowy rozwój. Wykorzystuje się ją głównie do asymilacji prowincji [Make Core], podnoszenia stabilności oraz zmniejszania inflacji. Szczególnie ta pierwsza funkcja jest istotna, ponieważ powinniśmy z niej korzystać po każdym podboju;
• Dyplomacja - odpowiada za relacje międzynarodowe oraz zagadnienia związane z handlem. Wykorzystuje się ją głównie do dodawania nowych elementów w traktatach pokojowych, anektowania wasali oraz redukowania wyczerpania wojennego;
• Wojskowość - odpowiada za ogół sił militarnych państwa oraz zakres akcji dostępnych podczas wojny. Wykorzystuje się ją głównie do prześladowania ewentualnych powstańców, podnoszenia podatków wojennych oraz szereg specjalnych czynności dostępnych dla armii.

Wymienione wyżej punkty władzy są jednym z najistotniejszych elementów całej gry. Otrzymujemy je co miesiąc, a wysokość przychodu zależy od:

• przymiotów samego władcy;
• premii zapewnianych przez nadwornych doradców;
• poziomu projekcji siły [Power Projection] (+1 jeśli jest wyższy niż 50);

• utrzymujemy zbyt wiele umów międzynarodowych (Dyplomacja: -1);
• posiadamy zbyt wielu generałów (Wojskowość: -1);
• dokonujemy westernizacji (Administracja, Dyplomacja i Wojskowość: -6);
• wprowadziliśmy w życie jakąś opcję polityczną [Policy] (Administracja, Dyplomacja lub Wojskowość: -1).

Bazowa wartość przychodu punktów władzy wynosi 3 - oznacza to, że co miesiąc otrzymujemy co najmniej 3 punkty administracji, dyplomacji oraz wojskowości. Ilość tę warto jak najszybciej zwiększyć, inwestując w coraz lepszych doradców, oszczędzając na opcjach politycznych oraz zachowując się agresywnie wobec rywali (to ostatnie potrafi być ryzykowne i skończyć się wieloletnią spiralą nienawiści). W przypadku państw z zachodnioeuropejskiego kręgu kulturowego maksymalna ilość zgromadzonej na raz mocy wynosi 999 punktów, ale inne kraje mogą posiadać jej więcej.

Posiadacze rozszerzeń DLC Res Publica oraz Common Sense mogą dodatkowo wzmocnić wybraną moc kosztem dwóch pozostałych (przykładowo dodając +2 punkty przychodu do administracji, ale tracąc 1 punkt dyplomacji i wojskowości). To dość przydatna opcja, zwłaszcza jeśli musimy nadgonić zaległości w którejś z dziedzin. Znaleźć ją można w panelu władcy [1].

Punkty władzy należy wydawać oszczędnie i z rozmysłem, kierując się długofalowym planem rozwoju państwa. Są one znacznie istotniejsze niż jakikolwiek inny zasób, wliczając w to pieniądze - wynika to z ich uniwersalności. Należy dbać o to, aby żaden ze współczynników nie wynosił nigdy zero: w takiej sytuacji ponosimy duże ryzyko, ponieważ nie będziemy mogli zareagować na wiele wydarzeń losowych oraz decyzji podjętych przez wroga.

Choćby z tego względu warto zainwestować dużo pieniędzy w doradców - najlepsi z nich mogą dostarczyć nawet 3 punkty władzy miesięcznie. Z drugiej strony koszt ich najmu i utrzymania jest bardzo wysoki, dlatego trzeba uwzględnić ich w budżecie państwa i właściwie dysponować środkami.

Poza wymienionymi zastosowaniami, punkty władzy mają też kluczowe znaczenie dla rozwoju technologicznego państwa - aby móc awansować na wyższy poziom w dziedzinie administracji, dyplomacji lub wojskowości, musimy zgromadzić odpowiednią ilość punktów danego typu. W przypadku państw z zachodnioeuropejskiego kręgu kulturowego bazowy koszt wynalezienia nowej technologii wynosi 600 punktów - może się to jednak zmienić w zależności od poziomu zaawansowania naszych sąsiadów, aktualnej daty oraz kilku innych czynników.

Cywilizacje inne niż zachodnia otrzymują spore kary do kosztu rozwoju technologii, co znacznie opóźnia ich rozwój. Nie zmienia się natomiast koszt wynalezienia nowych idei - ten wynosi 400 punktów, niezależnie od jakichkolwiek czynników kulturowych. Indianie z Ameryki Północnej mogą ponadto wynajdywać idee plemienne za 500 punktów danej kategorii. Więcej informacji na temat technologii oraz idei można znaleźć w osobnym rozdziale, który został im poświęcony.

Stabilność

Stabilność to ogólny poziom zadowolenia i porządku, jakie panują w naszym kraju. Może przyjmować wartości od -3 do +3, przy czym 0 uważane jest za tzw. „wartość neutralną”. Istotne jest to, aby nigdy nie dopuszczać do pojawienia się ujemnej stabilności - znacznie zwiększają się wówczas szanse na wystąpienie negatywnych wydarzeń losowych, a w dalszej perspektywie buntów.

Stabilność można zawsze zwiększyć, wydając na to określoną ilość punktów administracji. Warto jednak pamiętać, że ich przychód jest z reguły niewielki, dlatego należy dość oszczędnie podchodzić do tego zagadnienia. W większości przypadków wskaźnik stabilności +1 jest zupełnie wystarczający do skutecznego zarządzania państwem, a na wyższe poziomy opłaca się przejść jeśli mamy duży zapas punktów lub wyprzedziliśmy naszą epokę w kategorii technologii administracyjnych.

Stabilność:

Wartość stabilności często ulega zmianie w wyniku wydarzeń losowych, dlatego warto mieć w zapasie nieco punktów administracji aby natychmiast przywrócić ją do pozytywnego poziomu. W przypadku monarchii trzeba również pamiętać, że śmierć władcy oznacza natychmiastowy spadek stabilności o jeden stopień. Również westernizacja potrafi być bardzo problematyczna, ponieważ obniża poziom stabilności o całe trzy punkty - przed jej rozpoczęciem należy się więc dobrze przygotować.

Prestiż

Prestiż to ogólny wskaźnik splendoru, jakim cechuje się nasze państwo - może przyjmować wartości od -100 do +100. Jako taki wpływa na niemal wszystkie elementy funkcjonowania kraju, w tym relacje międzynarodowe. Jego wartość może ulegać nagłym zmianom ze względu na wydarzenia losowe oraz nasze własne decyzje, ale sam z siebie powolutku dąży do zera.

Jak to wygląda w praktyce? Roczna stopa zmiany prestiżu [Yearly Prestige Decay] wynosi 5% jego aktualnego stanu, niezależnie od tego czy jest on dodatni czy ujemny. Innymi słowy, jeśli nasz aktualny prestiż wynosi 100 punktów, to za rok będzie on wynosił 95 (100 - 100*0.05), a następnie 90,25 (95 - 95*0.05). Jak nietrudno zauważyć, im bardziej skrajne wartości, tym szybsza zmiana.

Z prestiżem łączy się wiele pozytywnych oraz negatywnych modyfikatorów, których obliczanie potrafi być dość skomplikowane. Dla uproszczenia w poniższej tabeli przedstawiono stan typowy dla państwa cieszącego się prestiżem na poziomie +100. Wszystkie dane skalują się do faktycznego prestiżu, jaki występuje w naszym państwie. Przykładowo jeśli mamy go +50, to wszystkie podane niżej współczynniki należy podzielić na pół, a jeśli jest ujemny - wszystkie plusy zamienić na minusy.

Najskuteczniejszym sposobem zdobywania pozytywnego prestiżu jest wygrywanie bitew na lądzie oraz morzu - premie można dodatkowo zwiększyć dzięki odpowiednim ideom oraz opcjom politycznym. Dodatkowy 1 punkt prestiżu rocznie można także otrzymać będąc obrońcą wiary [Defender of the Faith] lub zatrudniając filozofa jako doradcę w kategorii administracji. Pewną ilość punktów prestiżu gwarantują też korzystne traktaty pokojowe oraz odkrywanie ziemi nieznanej [Terra Incognita] czy zakładanie kolonii.

Niestety każdy kij ma dwa końce - a w przypadku prestiżu jeden z nich jest znacznie cięższy od drugiego. Szacunek dużo łatwiej stracić niż zyskać, przez co musimy się liczyć z tym, że w początkowych fazach gry nasz prestiż będzie na ogół ujemny. Jest tak, ponieważ tracimy go za każdą rodzimą prowincję pod obcym panowaniem, przegrywanie bitew, nie odpowiadanie na wezwania sojuszników oraz niekorzystne traktaty pokojowe. W przypadku odmowy wsparcia sprzymierzeńcom prestiż spada aż o 25 punktów, więc odrobienie tej straty potrafi zająć całe lata.

Prawowitość i tradycje republikańskie

Elementem istotnym dla każdej monarchii jest wskaźnik prawowitości władcy [Legitimacy], umieszczony w górnej części ekranu. Cecha ta wzrasta przez cały czas, dążąc do maksymalnej wartości - może jednak być zmniejszona w wyniku zdarzeń losowych lub mariaży. Prawowitość może przyjmować wartości od 0 do 100 punktów i wpływa na takie elementy gry jak niezadowolenie, tolerancja religijna, reputacja dyplomatyczna oraz wpływy od lenników:

Tradycje republikańskie pełnią rolę podobną do prawowitości: przyjmują charakter liczb od 0 do 100 i rosną samoistnie, ale można je zmniejszyć w wyniku wydarzeń losowych lub częstego rezygnowania z wyborów. Im wyższy poziom tradycji, tym mniejsze ryzyko buntu w prowincjach (-3 przy 100%) oraz mniejszy koszt podwyższenia stabilności.

Poza tym republiki dysponują unikalnym mechanizmem, dzięki któremu spadek tradycji republikańskich poniżej 20 poziomu wiąże się z ryzykiem zmiany ustroju na monarchię despotyczną (z DLC Res Publica: w przejściową dyktaturę republikańską). Jeśli odpowiada nam nasz obecny ustrój, powinniśmy dbać o właściwy poziom tego wskaźnika.

Następnie: Europa Universalis IV - Typy państw: Monarchia i Republika

Powrót do spisu treści: Europa Universalis IV - Poradnik, Solucja - kompletny przewodnik